Ulica Oławska coraz piękniejsza. Przychodnia Vita z odnowioną fasadą
Magda Nogaj, 21 grudnia 2017, Gazeta Wyborcza
Przez lata elewacja XIX-wiecznej kamienicy przy ul. Oławskiej 15 była szara i zniszczona. Teraz znów jest ozdobą deptaku. Zakończyła się rewitalizacja fasady zabytku, gdzie od 64 lat działa przychodnia Vita.
W trakcie prac konserwatorskich zrekonstruowane zostały m.in. elementy herbu miasta: głowa św. Jana Chrzciciela, św. Jan Ewangelista, czarny orzeł z białą przepaską, czyli godło Piastów śląskich oraz lew symbolizujący dawną przynależność Wrocławia do Korony Królestwa Czech. W nocy fasada będzie podświetlona.
Trwająca przez kilka miesięcy rewitalizacja elewacji przeprowadzona została w oparciu o zachowane oryginalne plany i rysunki architektoniczne. Dzięki temu udało się odtworzyć dokładnie historyczny wygląd fasady, która niszczała, szczególnie w czasach realnego socjalizmu, a nie była odnawiana już od wielu lat. To właśnie jeszcze w czasach PRL elementy herbu częściowo zaklejone zostały zaprawą cementową i umieszczono tam szyld reklamowy. Teraz zostały ponownie odsłonięte.
Dom towarowy z atelier
Remont elewacji obejmował czyszczenie kamiennej fasady oraz uzupełnienie zniszczonych i brakujących elementów z piaskowca. Zadbano również o zachowanie historycznego charakteru budynku w każdym odtwarzanym oraz nowo projektowanym elemencie. Wymianę stolarki okiennej oparto na historycznych materiałach na temat wyglądu okien z czasu powstania budynku.
Kamienica wzniesiona została w latach 1899-1900. Pierwotne mieścił się w niej dom towarowy z dużymi, sięgającymi posadzki witrynowymi oknami. Pozwalało to na wyeksponowanie sprzedawanych towarów oraz doświetlenie otwartej przestrzeni. Słupowy układ konstrukcyjny umożliwiał swobodne aranżowanie wnętrz. Jak na tamten czas było to bardzo nowoczesne rozwiązanie.
Ciekawostką jest fakt, że na poddaszu domu znajdowało się atelier fotograficzne pochodzące z końca XIX wieku. Było to zatem jedno z pierwszych takich atelier we Wrocławiu. W czasie wojny budynek był mocno zniszczony, a wnętrze wypalone. Nieliczne detale architektoniczne, które przetrwały ten czas są właśnie pieczołowicie odnawiane, bo we wnętrzu obiektu trwają jeszcze prace remontowe.
Spółdzielnia lekarzy
Od 64 lat przy Oławskiej 15 działa przychodnia Vita. Była pierwszą „prywatną inicjatywą lekarzy” we Wrocławiu i jedną z pierwszych w Polsce. Spółdzielnię utworzył zespół 21 medyków. Wśród nich byli m.in. Herman Artman, Witold Bobrowski, Marian Banyś, Leon Góry i Marian Kwiatkowski. Z założycieli nie ma już w Vicie nikogo, ale wciąż jeszcze pracuje tam prawie trzydziestu lekarzy „starej szkoły”, którzy mają swoich stałych pacjentów czasami od kilkunastu lat.
Kiedy w 1953 roku lekarze zakładali Vitę, spółdzielczość całkowicie podlegała socjalistycznemu państwu, a warunki działania diametralnie różniły się od spółdzielczości przedwojennej. Funkcję kontrolną pełnił Centralny Związek Spółdzielni oraz związki branżowe, zaś celem spółdzielczości medycznej w Polsce po II wojnie światowej było uzupełnianie państwowej służby zdrowia. Spółdzielnie lekarskie miały umożliwić korzystanie z usług niecierpliwym i wybrednym pacjentom, gdyż socjalistyczna władza nie przyznawała się do jakichkolwiek problemów związanych z działalnością służby zdrowia. Każdy obywatel miał przecież teoretycznie zagwarantowaną całkowicie bezpłatną opiekę zdrowotną w przychodniach rejonowych. Ponieważ rzeczywistość różniła się od zapewnień władzy, lekarska spółdzielczość pracy rozwijała się w tamtym okresie bardzo szybko i niemal w każdym mieście powiatowym powstawały gabinety stomatologiczne, a w większych ośrodkach również przychodnie lekarskie.
W okresie największej prosperity przypadającej na lata 1978-1983 Vita przyjmowała miesięcznie około 30 tysięcy pacjentów. Zmiany ustrojowe w Polsce w latach 90. dały początek ogromnej konkurencji na rynku usług medycznych. W 2015 roku przychodni groziła upadłość. Przestała być spółdzielnią i pozyskała inwestora. Vita przetrwała realny socjalizm, stan wojenny, przemiany gospodarcze lat 90. oraz upadek spółdzielczości. Teraz ma też odnowioną siedzibę.